Mark McGurk tarafından verilen ‘Tükürük Bezlerine Yaklaşımda Minimal İnvaziv Uygulamalar’ kursu ilk gününüden notlar
Tarih: 7 Ekim 2015
Yer: Londra
Yer: Londra
- Kullanılan endoskoplar çok narin ve kırılgan. Sterilizasyon personelinin bu konuda eğitimleri gerekir.
- Cerrahi sialendoskopi set kirası 3,000 GBP/gün
- Haftada 1 tükrük bezleri kliniği yapıyorlar. Gördükleri olguların >%50’si obstrüktif hastalıklar. Sjögren de görüyorlar. Onu ayrı bir klinikte görmeyi tercih ediyorlar
- Kronik inflamasyonlu hastalıklar yıkamaya (irrigasyon-washout) iyi yanıt veriyorlar
- Gördükleri çeşitli olguların “diğerleri” alt grubundaki hastalıklar arasında yer alanlar:
- Mega duct
- hafif şişme
- Sarcoid
- IgG4 hastalığı (yeni tanımlanmış hastalık)
- Sialosel
- Drooling (ağızdan tükrük akması)
- Mukus retansiyon kisti
- Akut enfeksiyon (hemen hep yabancı cismi işaret etmeli dedi)
- Glandda lipoma
- Sialosis (ne anlama geldiğini kendisi de bilmiyor; yakıştırma bir tanı olarak kabul ediyor)
- Parotid glandda büyümüş lenf nodu
- Kuru nod
- OGG
- Vasküler anomali
- Tükrük salgısı son derece antibakteriyel
- Akut sialadenit çok dirençli. 4 hf antibiyotik tedavisi gerekebilir. 2’li antibiyotik
- Obstrüksiyona ikincil parotid gland şişmeleri çoğu kez kendiliğinden geçer. Hastaların hekime başvurmalarına kadar geçen süre ortalama 5 yıl
- Taş görme sıklığı UK’de 28 olgu/milyon nüfus
- Sialadenitis sıklığı 30 olgu/milyon nüfus
- Bu hesapla UK’de 3,500 yeni olgu/yıl beklenir.
- Ortalama yaşam uzunluğunun 76 yaş olduğu düşünülürse, Yaşam boyu görülme olasılığı %0.45
- Yapılan bir çalışmada tükrükle birlikte, tükrüğün yıkıcı etkisine karşı kanalları korumak amaçlı mikrokalküllerin sürekli üretildiği saptanmış. Ancak, bu kalküllerin bilinmeyen n3edenlerle kanalın kıvrımlarında takılarak zamanla taşa dönüştüğü düşünülüyor.
- Böbreklerde taş oluşumunda genetik nedenler var. Tükrük bezlerindeki ise bilinmiyor. Olasılıkla aynı mekanizma
- Parotid duct düz değildir. Üç önemli kıvrımı var:
- Masseter kas önü
- Glanda ana girişte aşağıya ve arkaya doğru
- Parotid duct en geniş yerinde 1.4 mm eninde
- Submandibular duct hilum seviyesinde lingual sinirle çaprazlaşır.
- BT ile yapılan incelemeler gereksiz fazla
- Ofiste endoskopi yapıyorlar
- Cone beam ile yapılan incelemeler keyifli (fun), ancak gereksiz
- Sump sendromu: SUblingual glandın kuyrukğundan gelen ductusu %30 olguda submandibular ductla birleşir. %30 olguda ise birbirlerine yanyana ağız boşluğuna açılırlar
- Sy-ubmandibular dukta ait olan palpe edilebilen taşlar glandın dışındadır ve lingual sinirin hemen posteriorundadırlar. Bu taşların %99’u çıkarılablir.
- Palpe edilmesi güç olan taşlar ise zor olgulardır. Çıkarılabilme oranları %8’dir.
- Bu taşlarda lingual siniri germe ve zedeleme riski vardır.
- Striktür çeşitleri:
- Noktasal
- Çoklu noktasal
- Bütün dukt boyunca
- pre-
- Tükrük bezi dukt striktürlerinin büyük kısmı parotid glanddadır. Etio: Otoimmün?
- Radyoaktif iyota bağlı striktürlerde birşey yapmaya gerek yoktu.r. Çoğu 18 ayda kendiliğinden belirtisiz hale geçer
- Striktürler kronik sorunlara yol açmazlar
- Komple striktür glandda atrofiye yol açacaktır.
- Mukus ekstravazasyon kistleri
- Mukozal
- Ranula
- Plunging ranula (derine dalmış olan ranula)
- Sublingual gland derinindeki ranula
- Sublingual gland baş ve kuyruk olarak iki bölüme sahiptir. Kuyruk daha büyüktür.
- Ranula tedavisi sublingual glandın çıkarılması olarak kabul edilir. Ancak ilk seçim sütürle kaçağın olduğu noktanın kapatılması olmalıdır. Bu durumda çoğu kez daha büyük operasyona ve sublingual gland ekszyonuna gerek kalmayacaktır.
- Mega dukt sebebi
- Benign hastalıklardan dolayı gland eksizyonunu %3’e indirebilmiş durumdalar
- İrrigasyon sırasında lidokain (adrenalinli), 100 mg Prednizolon veya hidrokortizon, amoksisilin kullanabiliyorlar
- Ranulada dukttan sızıntının olduğu yer bulunursa, odağın koterize edilmesi ile veya sütüre edilmesiyle ranula tedavisi sağlanabilir.
- Çalışma ortamının geliştirilmesi için hasta sevki sağlanması, personel, eğitim, radyoloji bölümü ile ortak çalışmalar, donanım, hastane-ofis ortamları ve tanıtım hakkında da eğitim verildi.
- Personel:
- 2 cerrah
- Radyolog
- 2 hemşire
- Sterilizasyon sorumlusu
- Gas plasma sterilizasyon gereken gereçler var
- MR’da tükrük kontrast gibi kullanılabilir. Parankim lezyonlarında tercih edilir
- Sialogram sırasında hava enjeksiyonu taş benzeri görünümü verebilir; kaçınılmalı.
- Sialografi kontrendikasyonu: Akut enfeksiyon
- Modern tükrük bezi radyolojisi: usg==>sialendoskopi==>MRI şeklinde
- Endoskoplar Storz ve Polydiagnost markalarda
- Mikroendoskopların kullanılma alanları:
- Tükrük bezleri
- Çene eklemi
- Frontal sinüs
- Lacrimal kanal
- Feacet mouth gag ağzı açık tutmak için kullanılıyor
- Submandibular sialendoskopide %10-15 geçici lingual sinir hipoestezisi, %1 klıcı
- Lingual sinirde iyileşme sırasında yanma hissi geliştirme eğilimi var. Özellikle ağır zedelenmelerde
- Sialendoskopi enfeksiyona yol açabilir, tığkı diğer kateterizasyonlar gibi. O nedenle antibiyotik profilaksisi gereklidir.
- >4-5 mm taşlarda dikkat
- Basket kullanırken, COOK introducer kullanılmışsa, baket working channel’den sokulmuyor
- Papillotomi sırasında buccinatör kas kesilmemeli. Aksi takdirde ağır stenoz gelişebilir.
- Taş büyüklüğü arttıkça ESWL (ekstrakorporaeal taş kırma) ile kırma olasılığı daha az
- Uygulamalara başlarken, palpe etmesi kolay olan taşlarla başlamakta yarar var
- Genel anestezi ile başlamak yararlı
- Karşı tarafta durarak çalışılmalı (Sağ gland için hastanın solunda durmak vb)
- Dili kenara gazlı bezle çekerek çalışıyor
- Ductoplasty (papillotomi) sıklıkla yapılıyor
- Dukttaki taş masseter kas ile punctum arasında ise, punctumu kesmeden çalışılabilir, buccinator kas lifleri arasından
- Striktür nedeniyle oluşmuş sialosel tedavisindeHyacin tb 4 tb/gün ve baskı
- Ekstrakaplsüler disseksiyon 2-3 cm çaplı tümörlerde daha kolay
- UK’de yılda 2000 hastata sialadenektomi yapılıyor
- 3700 hasta/yol sialadenitis nedeniylre hastaneye yatırılıyor
- Komplikasyon oranı %1-3
- Sialendoskopi başarı oranları
- Girişimsel %86
- Min invaziv cerrahi ile %93
- Sarı taşları kırmak daha zor.
- Olympus siya membran ile geri sıvı kaçışı engellenebilir.
- #12 teller daha güçlü.
- İntraoral usg hockeystick probe ile yapılıyor.