Gırtlak Kanseri

Gırtlak, ağız boşluğu ve yutaktan havanın nefes borusuna girişindeki kontrol bölgesidir. Yutaktan yemek borusuna giriş ile gırtlak bir çatallanma göstererek ayrılırlar.

Gırtlak, üst gırtlak-ses telleri-alt gırtlak olmak üzere üç bölümden oluşur.

Gırtlağın herhangi bir bölgesinde yer alan kansere gırtlak kanseri denir. En sık görülen türü “Skuamöz Hücreli ya da Epidermoid Karsinom”dur.

Gırtlak kanseri ile sebep-sonuç ilişkisi olan en önemli sebep sigara içimidir. Gırtlak kanserlilerin geçmişlerinde %94 oranında sigara içimi öyküsü bulunur. Sigara içimi dışında gırtlak kanserine atfedilen başkaca bir sebep henüz ortaya konmuş değildir.

Gırtlakta kanserin bulunduğu yere göre belirtiler vardır. Üç ana belirtiden biri veya birkaçı aynı anda bulunabilir:

• Ses kısıklığı
• Yutma güçlüğü
• Nefes darlığı

Bazı durumlarda başka belirtiler de söz konusu olabilir:

• Kulak ağrısı
• Boyunda yara
• Boyunda şişlik

Gırtlak kanserlerinin tipik görünümleri şişlik ve/veya yara şeklindedir. Bu görüntü daha ilk anda hekimde şüphe uyandıracaktır. O halde, öncelikle gırtlağın muayenesi gerekir. Ancak muayeneden sonra gırtlak kanserinin teşhisinin kesinleştirilmesi için kanserli dokudan parça (biopsi) alınması gerekir; ki, bu parça patoloji uzmanlarınca incelendikten sonra tanı konabilecektir.

Nitelikli yaşam: Her tedavi sözkonusu olduğunda, hasta ve hekimin üzerinde ilk buluştuğu nokta nitelikli yaşamın sağlanması ve sürdürülebilmesidir. Hastanın hem acı çekmemesi, hem de rahat nefes alıp verebilmesi, yemeklerini rahat yiyebilmesi ve konuşmasını sürdürebilmesi amaçlanır.

Sağ kalım: İleri evrelerinde hayata mal olabilecek gırtlak kanserinde tedavi ile elbette hepimizin ortak amacı hastalıktan kurtulma, gırtlak kanserinden etkilenmeden yaşamın sürdürülmesidir.

Gırtlakta kanserin bulunduğu bölgeye göre cerrahi planlama farklıdır. Olanaklıysa, gırtlağın işlevsel bir bölümünün sağlığı ile, çalışır bir halde hastada yerinde bırakılması amaçlanır. Üst gırtlak kanserleri altta her iki ses telini ya da ses tellerini arkada birleştiren bandı, üstte dil kökünü genişçe tutmamışsa, kısmi gırtlak çıkarılması(parsiyel larenjektomi) ameliyatına elverişli kabul edilirler. Günümüzde bu cerrahi giderek daha artan bir oranda ağızdan, yani boynu açmaksızın gerçekleştiriliebilmektedir.

Ses tellerinden yalnızca birini tutan sınırlı kanserlerde de kısmi gırtlak çıkarılması(parsiyel larenjektomi) ameliyatı uygun bir seçenektir.

Her iki ses telini ya da ses tellerini arkada birleştiren bandı tutan kanserler kısmi ameliyatlara elverişli değillerdir. Zira, gırtlağın nefes borusu kontrolünü yaptığı bölge hastalıklı demektir ve bu bölge çıkarıldığı takdirde nefes borusuna her türlü sıvı girecek duruma gelir; yaşam sürdürülemez. Bu durumda ameliyat gırtlağın tamamını çıkaracak şekilde yapılır.

Bu ameliyatlarla eş zamanlı boyun dokularındaki kanser yayılım odakları da ameliyat edilerek temizlenir.

Her kanser gibi, ileri evre gırtlak kanserleri de, ne yazık ki, ölümcül olabilmektedir. Gırtlak kanseri evrelendirmesinde kanserin gırtlağın dışına çıktığı durumlar, boyunda büyük atardamarları tutan büyük yayılımları, boyun omurgalarına doğru ilerlemiş durumlar, uzak yaygın yayılımlar bu aşamayı temsil ederler.

Gırtlak kanserli hastanın yapılan tedaviye bağlı yaşantısı farklılıklar gösterir. Her ne olursa olsun öncelikli amaç nitelikli yaşarken sağ kalmasıdır. Yapılan tedavilere bağlı olarak sesinde kısıklık, ağızda kuruluk, boyunda nefes deliği, karında yemek tüpü gibi özelliklerle yaşam sözkonusu olabilir. Bütün çabalar kanserli bir hastanın üstte saydığımız zorluklarla yaşamak zorunda kalmaksızın sağ kalımıdır.

Gırtlağın nefes aalma-yutma sırasında nefes borusu girişini kapatma ana işlevleri yanısıra bir işlevi de konuşmayı sağlamasıdır.

Gırtlağın bir kısmı alınmış ya da ışın tedavisi uygulanmışsa, seste hafif kısıklık olabilir.

Gırtlağın tamamı alınmışsa (total larenjektomi), konuşmayı sağlamak için üç ana yöntem vardır:

• Yemek borusu sesi
• Elektrolarenks
• Nefes borusu-yemek borusu arası(Trakeo-ösefajial) protez ile konuşma.

Bütün bu teknikler içinde, en akıcı ve anlaşılır konuşma son seçenekle, yani protezle sağlanabilmektedir.